poniedziałek, 28 czerwca 2010

The Third Depression

Paul Krugman, Commentary, NY Times:

"We are now, I fear, in the early stages of a third depression. It will probably look more like the Long Depression than the much more severe Great Depression. But the cost — to the world economy and, above all, to the millions of lives blighted by the absence of jobs — will nonetheless be immense."

Source: Economist's View

Pobieranie opłat półkowych jest bezprawne

Uchwała SN z dnia 19 sierpnia 2009 r. (sygn. III CZP 58/09)
 
W uzasadnieniu wyroku z dnia 26 stycznia 2006 r. II CK 378/2005 Sąd Najwyższy uznał, że art. 18 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 153 poz. 1503 ze zm.: dalej: u.z.n.k.) nie jest przepisem szczególnym, wyłączającym generalnie możliwość stosowania do praktyk nieuczciwej konkurencji przepisów ogólnych kodeksu cywilnego, regulujących wadliwość czynności prawnych. Przepis ten zawiera dodatkowe instrumenty ochrony przed metodami nieuczciwej konkurencji oraz sankcje za jej praktykowanie, które uzupełniają katalog środków tradycyjnych, przewidzianych w tej mierze w kodeksie cywilnym dla wadliwych czynności prawnych. Sąd Najwyższy przyjął w konsekwencji, że umowa zastrzegająca pobieranie dodatkowych opłat za przyjęcie towarów do sprzedaży, innych niż marża handlowa, jest nieważne, jako sprzeczna z art. 58 § 2 k.c.
 
W wyroku z dnia 12 czerwca 2008 r. III CSK 23/2008 przyjęto z kolei, że dla uznania, iż zastrzeganie w umowie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży stanowi delikt nieuczciwej konkurencji określony w art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k., nie ma decydującego znaczenia sama prawna skuteczność towarzyszących umowie sprzedaży tzw. porozumień marketingowych. W tej sytuacji zatem art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. stwarza samodzielną podstawę domagania się wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści.
 
Pierwszy z ww. poglądów wyrażony został na tle stanu faktycznego powstałego w poprzednio obowiązującym stanie prawnym, w którym zachowanie polegające na zastrzeganiu lub pobieraniu opłat innych niż marża handlowa nie było stypizowane jako czyn nieuczciwej konkurencji. Sąd Najwyższy, uznawszy takie działanie za stanowiące nieuczciwą praktykę handlową poszukiwał podstaw prawnych pozwalających na pozbawienie podmiotu dopuszczającego się takich nagannych zachowań uzyskanych z tego tytułu korzyści. Dlatego też kwalifikował owe zachowania jako sprzeczne z dobrymi obyczajami (art. 3 u.z.n.k.) i szerzej - z zasadami współżycia społecznego, co prowadziło do wniosku, że czynność prawna zastrzegająca pobieranie takich korzyści jest bezwzględnie nieważna (art. 58 § 2 k.c), a tym samym pozwanemu w tamtej sprawie nie przysługiwały w stosunku do powoda żadne roszczenia z tytułu przewidzianej w umowie opłaty za tzw. „otwarcie” (powszechnie określana jako „półkowe”) i zgłoszenie ich w procesie w formie zarzutu potrącenia nie mogło być skuteczne.
 
Po wejściu w życie ustawy nowelizującej (ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. 2002 r. Nr 126 poz. 1071) nie ulega już wątpliwości, że tego rodzaju zachowanie stanowi delikt z art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k., oraz, że również takiego deliktu dotyczy sankcja określona w art. 18 ust. 1 pkt 5. Orzeczenie wydane w drugiej z przytoczonych spraw dotyczyło stanu faktycznego zaistniałego na tle nowego stanu prawnego i w tym nowym stanie prawnym Sąd Najwyższy nie widział już potrzeby sięgania do ogólnych przepisów kodeksu cywilnego dotyczących ważności czynności prawnych, skoro sam art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. stwarzał dostateczną wystarczającą podstawę do dochodzenia przewidzianych w nim roszczeń. Stanowisko to należy podzielić, jakkolwiek przeciwko możliwości stosowania powołanego wyżej przepisu przemawiać może zawarte w nim odesłanie do zasad ogólnych, dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia.
 
W ocenie Sądu Najwyższego w obecnym składzie dopuszczalne jest jednak dochodzenie ochrony na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. bez potrzeby sięgania do konstrukcji nieważności umowy z następujących względów: 
  • wykładnia systemowa art. 18 u.z.n.k. - regulacja szczególna w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego,
  • przepisy szczególne mogą wyłączać stosowanie art. 58 k.c. - skutki określonych zachowań można oceniać odrębnie, bez potrzeby sięgania do ogólnych przepisów o nieważności umowy,
  • fakt popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji zastępuje przesłankę braku podstawy prawnej, o której mowa w art. 405 k.c.,
  • wykładnia celowościowa art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. - możliwość dochodzenia roszczenia o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści, pozbawienie podmiotu popełniającego czyn nieuczciwej konkurencji uzyskanych z tego tytułu korzyści, bez potrzeby poszukiwania jakichś innych, ogólnych rozwiązań,
  • roszczenie z art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. nie może być utożsamiane z wynikającym z umowy sprzedaży roszczeniem o zwrot ceny.   
Źródło: Sąd Najwyższy

piątek, 25 czerwca 2010

Dynamiczne portfele ciekawych spółek giełdowych

Dla Wymagających:
AMPLI (-3,52%) | ARCTIC (0,74%) | BOMI (2,44%) | BORYSZEW (9,69%) | DGA (0,31%) | FORTE (-0,64%) | GROCLIN (-1,78%) | INDYKPOL (1,38%) | LOTOS (0%) | PAMAPOL (-1,3%) | PKNORLEN (0,4%) | VISTULA (3,31%) |
Bilans: 0,919%
 
Dla Oszczędnych:
ARCTIC (0,74%) | BOMI (2,44%) | BORYSZEW (9,69%) | DGA (0,31%) | ENEA (0,22%) | FORTE (-0,64%) | GRAAL (-0,89%) | GROCLIN (-1,78%) | INDYKPOL (1,38%) | LENA (1,09%) | LOTOS (0%) | MIESZKO (1,03%) | PGF (-1,02%) | POLNA (-0,09%) | VISTULA (3,31%) |
Bilans: 1,053%
 
Dla Chciwych:
AMPLI (-3,52%) | ARCTIC (0,74%) | BOMI (2,44%) | BORYSZEW (9,69%) | FORTE (-0,64%) | GROCLIN (-1,78%) | INDYKPOL (1,38%) | KETY (-1,15%) | LOTOS (0%) | NETIA (-0,82%) | PGE (0,09%) | PKNORLEN (0,4%) | VISTULA (3,31%) |
Bilans: 0,78%
 
Dla Odważnych:
06MAGNA (1,33%) | ANTI (2,9%) | BIOTON (0%) | CAPITAL (1,15%) | CIECH (-1,21%) | CPENERGIA (3,33%) | DUDA (0%) | EFH (-1,18%) | ENERGOINS (1,29%) | GASTELZUR (1,48%) | GRAJEWO (-4,38%) | HBPOLSKA (0,32%) | IGROUP (14,29%) | JAGO (-0,65%) | MIDAS (1,44%) | MOSTALEXP (-0,52%) | MOSTALZAB (-0,28%) | ORCOGROUP (-1,01%) | PETROLINV (0,48%) | POLCOLORIT (2,86%) | POLJADLO (-1,08%) | POLREST (1,92%) | PONAR (0,68%) | STALPROD (-1,22%) | TRION (-2,33%) | WARIMPEX (-1,63%) |
Bilans: 0,692%
 
Dla Nieprzeciętnych:
ARCTIC (0,74%) | FORTE (-0,64%) | GROCLIN (-1,78%) | INDYKPOL (1,38%) | MIESZKO (1,03%) |
Bilans: 0,146%
 
Dla Czytelników:
ARCTIC (0,74%) | DGA (0,31%) | DROP (0,36%) | LOTOS (0%) | MCI (0,61%) | MWTRADE (0,46%) | NETIA (-0,82%) | PAMAPOL (-1,3%) | PGE (0,09%) | PKNORLEN (0,4%) |
Bilans: 0,085%
 
MEDIANA DZIENNYCH ZMIAN:
Dla Wymagających (0,108%) |
Dla Oszczędnych (-0,139%) |
Dla Chciwych (0,1115%) |
Dla Odważnych (0,045%) |
Dla Nieprzeciętnych (0,079%) |
Dla Czytelników (0,159%) |

Decisions concerning infringement procedures against eleven EU countries

The European Commission on 24 June published five press releases concerning infringement procedures in the field of taxation against eleven EU Member States. For each case, the Member State(s) involved and the area of taxation are briefly mentioned below:
  • Czech Republic, Denmark, Ireland, the Netherlands, Finland, Sweden and the United Kingdom, VAT grouping rules (IP/10/795);
  • France, excise duties on tobacco (IP/10/793);
  • France, VAT rates for first public performances (IP/10/793);
  • Ireland, reduced VAT rates for horses and greyhounds, (IP/10/796);
  • Luxembourg, inheritance taxation, (IP/10/794);
  • The Netherlands, VAT exemption for water sport activities, (IP/10/796);
  • Austria, VAT exemption for aircraft (IP/10/796);
  • Poland, VAT exemption for aircraft (IP/10/796);
  • United Kingdom, income tax rules for seafarers (IP/10/792).
Source: europa.eu

Prawo wyboru aborcji dobrem osobistym kobiety

Wyrok SN z dnia 6 maja 2010 r. (sygn. II CSK 580/09)
Czynem niedozwolonym nie jest doprowadzenie do urodzenia dziecka z ciężkim nieodwracalnym kalectwem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu. Jest nim pozbawianie matki prawa wyboru, czy w takiej sytuacji dziecko urodzić, czy nie. Prawo wyboru jest dobrem osobistym kobiety i w razie jego naruszenia, należy się jej zadośćuczynienie, stosownie do art. 448 k.c.
Źródło: Sąd Najwyższy

czwartek, 24 czerwca 2010

Minister Finansów nie pozwala rozliczyć straty z funduszy kapitałowych

Interpelacja posła Marka Zielińskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. (nr 15911) do ministra finansów w sprawie niemożności uwzględnienia strat przy płaceniu podatku od dochodu z funduszy kapitałowych
 
Szanowny Panie Ministrze! Dla wielu osób inwestujących w fundusze kapitałowe niezrozumiały jest brak możliwości rozliczania strat przy umorzeniu jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Dochody z tego tytułu zaliczane są do tzw. przychodów z kapitałów pieniężnych, czyli do kategorii obejmującej w art. 17 ustawy o PIT również dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub instrumentów pochodnych. Ustawa dopuszcza w art. 9 rozliczanie straty w ramach tego samego źródła. Inwestorzy twierdzą, że niekorzystny dla podatnika jest zarówno art. 30a ust. 5 ustawy o PIT, jak i sama konstrukcja zeznania podatkowego. Nie mogą się pogodzić z tym, że przepisy te odbierają podatnikom możliwość rozliczania dochodów i strat z podobnych, często ściśle ze sobą połączonych działalności inwestycyjnych.
 
W związku z powyższym proszę o udzielenie odpowiedzi i wyjaśnień na następujące pytania:
 
  • Czym kierowało się Ministerstwo Finansów, proponując takie rozwiązania legislacyjne?
  • Czy Ministerstwo Finansów zamierza dokonać zmian w ustawie o PIT z korzyścią dla podatnika, tak aby istniała możliwość rozliczania strat w funduszach inwestycyjnych?
 
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, Macieja Grabowskiego, z dnia 31 maja 2010 r. na interpelację nr 15911 w sprawie niemożności uwzględnienia strat przy płaceniu podatku od dochodu z funduszy kapitałowych
 
Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do wystąpienia z dnia 12 maja br., nr SPS-023-15911/10, przy którym przekazano interpelację pana posła Marka Zielińskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie możliwości uwzględnienia w rozliczeniu podatkowym, w podatku dochodowym od osób fizycznych, strat z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, uprzejmie wyjaśniam.
 
Zmiana zasad opodatkowania dochodów kapitałowych, w tym dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, została wprowadzona ustawą z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509).
 
Powołana ustawa uchyliła obowiązujące zwolnienia w zakresie opodatkowania dochodów kapitałowych, a także wprowadziła ograniczenie możliwości rozliczenia strat z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.
 
W świetle powyższego, stosownie do przepisu art. 30a ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych ani inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.
 
Przyjęcie takiego rozwiązania wynikało m.in. ze specyficznego sposobu ustalania dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, który powstaje w związku z umorzeniem jednostek uczestnictwa. Wartość ta jest ustalana przez fundusz dokonujący wyceny aktywów funduszu poprzez ustalenie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny. Taki sposób ustalania wartości jednostek uczestnictwa w funduszu i w konsekwencji określenia dochodu bądź jego braku nie daje podstawy do stworzenia możliwości odliczenia strat. Nie jest bowiem możliwy taki przypadek, aby wydając dyspozycję umorzenia jednostek uczestnictwa w tym samym funduszu, uzyskać jednocześnie dochód i ponieść stratę. Każdorazowe umorzenie jednostek uczestnictwa nakłada na fundusz jako płatnika obowiązek poboru podatku tylko i wyłącznie, jeżeli w wyniku tej operacji określono dochód.
 
Dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych opodatkowane są 19-procentowym zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Konstrukcja zryczałtowanego podatku dochodowego zakłada opodatkowanie tych dochodów (przychodów) u źródła, tj. za pośrednictwem płatnika. Uzyskany dochód nie jest łączony z innymi dochodami z tego samego źródła, a podatnik nie rozlicza tych dochodów samodzielnie. Z tych względów poniesienie straty z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nie daje prawa do odliczenia jej od dochodów, m.in. uzyskanych ze zbycia papierów wartościowych.
 
Przedstawiając powyższe, uprzejmie wyjaśniam, że Ministerstwo Finansów nie planuje w najbliższym czasie zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwalających na rozliczenie poniesionych strat z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.
 
Źródlo: Sejm RP

środa, 23 czerwca 2010

Dynamiczne portfele ciekawych spółek giełdowych

Dla Wymagających:
AMPLI (-7,05%) | ARCTIC (-2,25%) | BOMI (-1,18%) | BORYSZEW (-3,92%) | DGA (-0,62%) | GROCLIN (-1,29%) | INDYKPOL (0,73%) | LENA (-2,13%) | LOTOS (-1,63%) | MIESZKO (-1,69%) | PAMAPOL (-4,4%) | PGF (-3,35%) | PKNORLEN (-1,75%) | VISTULA (-4,21%) |
Bilans: -2,481%
 
Dla Oszczędnych:
ARCTIC (-2,25%) | BOMI (-1,18%) | BORYSZEW (-3,92%) | DGA (-0,62%) | ENEA (0%) | FORTE (-0,56%) | GRAAL (-4,97%) | GROCLIN (-1,29%) | INDYKPOL (0,73%) | KOFOLA (-0,42%) | LENA (-2,13%) | LOTOS (-1,63%) | MIESZKO (-1,69%) | PGF (-3,35%) | POLNA (0,88%) | VISTULA (-4,21%) |
Bilans: -1,663%
 
Dla Chciwych:
AMPLI (-7,05%) | ARCTIC (-2,25%) | BORYSZEW (-3,92%) | FORTE (-0,56%) | GROCLIN (-1,29%) | INDYKPOL (0,73%) | KETY (-0,48%) | LOTOS (-1,63%) | MIESZKO (-1,69%) | NETIA (1,45%) | PGE (-0,51%) | PKNORLEN (-1,75%) | VISTULA (-4,21%) |
Bilans: -1,782%
 
Dla Odważnych:
06MAGNA (-2,5%) | ANTI (-1,38%) | BIOTON (-9,52%) | CAPITAL (-1,1%) | CPENERGIA (-3,76%) | DUDA (-0,86%) | EFH (0%) | ENERGOINS (0%) | GASTELZUR (-2,82%) | HBPOLSKA (-3,03%) | MAKRUM (-1%) | MIDAS (-0,21%) | MOSTALZAB (-5,34%) | NTTSYSTEM (-2,54%) | POLCOLORIT (-2,7%) | POLJADLO (-2,53%) | POLREST (-5,45%) | PONAR (-1,32%) | STALPROD (2,69%) | WARIMPEX (-1,14%) |
Bilans: -2,226%
 
Dla Nieprzeciętnych:
ARCTIC (-2,25%) | FORTE (-0,56%) | GROCLIN (-1,29%) | INDYKPOL (0,73%) | MIESZKO (-1,69%) |
Bilans: -1,012%
 
Dla Czytelników:
ARCTIC (-2,25%) | DGA (-0,62%) | DROP (0,51%) | LOTOS (-1,63%) | MCI (-1,8%) | MWTRADE (-1,49%) | NETIA (1,45%) | PAMAPOL (-4,4%) | PGE (-0,51%) | PKNORLEN (-1,75%) |
Bilans: -1,249%
 
MEDIANA DZIENNYCH ZMIAN:
Dla Wymagających (0,108%) |
Dla Oszczędnych (-0,139%) |
Dla Chciwych (0,1115%) |
Dla Odważnych (0,045%) |
Dla Nieprzeciętnych (0,079%) |
Dla Czytelników (0,1725%) | 

wtorek, 22 czerwca 2010

Zdaniem MF wartość przedsiębiorstwa wynikająca z ksiąg obejmuje zobowiązania

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31.05.2010 r. (nr IPPB2/415-186/10-2/MK1)
 
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje dwa sposoby ustalenia kosztów uzyskania przychodów w razie zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną:
  1. według art. 22 ust. 1f ww. ustawy w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji) albo wkładów, koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości: (i) nominalnej wartości objętych udziałów (akcji) albo wkładów z dnia ich objęcia - jeżeli te udziały (akcje) albo wkłady zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, (ii) wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.
  2. według art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy, który stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.
Definicja przedsiębiorstwa została zawarta w art. 5a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl której ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorstwie - oznacza to przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; koncesje, licencje i zezwolenia; patenty i inne prawa własności przemysłowej; majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; tajemnice przedsiębiorstwa; księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
 
Należy również zaznaczyć, że wyłączenie zobowiązań i obciążeń związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa z katalogu składników przedsiębiorstwa w art. 55(1) Kodeksu cywilnego miało na celu jedynie uznanie, że dla skutecznego przejścia zobowiązań ze zbywcy na nabywcę w przypadku zbycia przedsiębiorstwa konieczne jest zachowanie reguł z art. 519 Kodeksu cywilnego, a nie uznanie, że ustawodawca mówiąc o przedsiębiorstwie mówi tylko i wyłączenie o jego aktywach, natomiast zobowiązania są elementem zupełnie od aktywów odrębnym i ewentualne ich przejęcie należy traktować oddzielnie od transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Trudno bowiem mówić o przedsiębiorstwie jako funkcjonalnej całości bez brania pod uwagę jego zobowiązań. Każde oddzielenie aktywów od pasywów z ekonomicznego punktu widzenia stanowić będzie pewne zakłócenie funkcjonowania organizmu, jakim jest przedsiębiorstwo nawet jeżeli będzie oznaczało to lepsze zabezpieczenie interesów wierzycieli.
 
Dodatkowym argumentem przemawiającym za tym, iż w podatkowym rozumieniu przedsiębiorstwa pojęcie zobowiązań powinno być uwzględnione, zawiera definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w art. 5a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl której ilekroć w ustawie jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - oznacza to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Definicja ta przesądza, iż w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa wchodzą również zobowiązania. Skoro zatem zobowiązania stanowią część majątku zorganizowanej części przedsiębiorstwa, to tym samym w ujęciu podatkowym są one składnikami majątku samego przedsiębiorstwa, obejmującego swoim zakresem wyodrębnione z niego organizacyjnie i finansowo elementy.
 
W art. 22 ust. 1f pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie posługuje się pojęciami „wartość bilansowa” lub „wartość księgowa” przedsiębiorstwa. Określenie przychodów, kosztów i dochodu dla celów podatkowych jest niezależną operacją dokonywana wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, choć przy określeniu tych przychodów, kosztów i dochodu podatnik korzysta z informacji wynikających z ksiąg przedsiębiorstwa. Zgodnie z ogólną normą określoną w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W przeciwieństwie więc do zasad rachunkowych, do podatkowych kosztów można zaliczać jedynie koszty rzeczywiście poniesione, nie podlegają zaś takiemu zaliczeniu koszty oparte na bieżącej wycenie składników majątkowych dokonywanej dla celów rachunkowych.
 
Na tle powyższego określenie wartości przedsiębiorstwa wnoszonego przez Wnioskodawcę bez uwzględniania wartości zobowiązań związanych z przedsiębiorstwem jest niezasadne.
 

niedziela, 20 czerwca 2010

Wydatki na emisję akcji nie są kosztem podatkowym

Wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2010 r. (sygn. II FSK 1990/08)
 
W stanie prawnym rozpatrywanego w sprawie roku 2007, przywoływany w skardze kasacyjnej przepis art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., stanowił, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
 
Wykładnia językowa przepisu art. 15 ust 1 u.p.d.o.p. w systemowym związku z art. 12 ust. 4 pkt 4 u.p.d.o.p. nie daje podstawy do zaliczenia, do kosztów uzyskania przychodów wydatków na: przygotowanie prospektu emisyjnego (koszty badania prawnego i finansowego), koszty doradztwa prawnego i finansowego, koszty usług świadczonych przez dom maklerski, koszty administracyjne (druk, publikacja i dystrybucja prospektu emisyjnego), koszty prawne (opłaty notarialne, sądowe, skarbowe), koszty ogłoszeń wymaganych przepisami prawa oraz opłat na rzecz Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w W. Zwrócić bowiem należy uwagę, iż wydatki poniesione przez spółkę w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego w drodze publicznej emisji pozostają w bezpośrednim związku z przychodem otrzymanym na podwyższenie w ten sposób kapitału zakładowego.
 
Zaznaczyć należy, że z treści złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wynika niezbicie, że przychód uzyskany przez spółkę ma być wynikiem emisji akcji w drodze oferty publicznej na Giełdzie Papierów Wartościowych w W. W ten sposób uzyskany przychód powiększyć ma kapitał zakładowy spółki. Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że istnieje wyraźne powiązanie wydatków na organizację i przeprowadzenie procesu publicznej emisji akcji z otrzymanym w ten sposób przychodem. Wobec tego, że wszelkie wydatki ponoszone przez spółkę w związku z emisją akcji w drodze oferty publicznej pozostają w związku z przychodem otrzymanym na podwyższenie kapitału zakładowego, należy wskazać na treść przepisu art. 12 ust 4 pkt 4 u.p.d.o.p. Wymieniono w nim rodzaje przychodów, których nie zalicza się do kategorii przychodu podatkowego.
 
Zgodnie z tym przepisem do przychodów podatkowych nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego. Oznacza to, że przychód otrzymany na powiększenie kapitału zakładowego nie stanowi przychodu dla celów podatkowych. Dlatego przy wykazanym przez podatnika we wniosku o interpretację związku wydatków towarzyszących emisji akcji z przychodami osiągniętymi lub zamierzonymi bądź też poniesionymi dla podwyższenia wartości kapitału zakładowego, wydatki te nie będą mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów.
 
Wydatki podatnika mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów tylko wówczas jeżeli związek, o którym stanowi art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. dotyczy przychodów podatkowych. W przeciwnym razie przyrost środków pieniężnych lub wartości majątkowych podatnika nie podlegałby opodatkowaniu, gdyż pozostawałby bez wpływu na wysokość podstawy opodatkowania, podczas gdy wydatki na ich pozyskanie jednocześnie by ją pomniejszały.
 
Skoro środki pieniężne otrzymane na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego nie zalicza się do przychodów podatkowych, to nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego. Łączenie więc wydatków wyraźnie powiązanych z przychodem niepodatkowym z przychodami podatkowymi, a więc podlegającymi opodatkowaniu, nie znajduje podstaw prawnych w art. 15 ust 1 w związku z treścią art. 12 ust 4 pkt 4 u.p.d.o.p.
 
Końcowo podkreślić należy, że skład orzekający w rozpoznawanej sprawie podziela poglądy i argumentację w rozważanym powyżej zakresie zawarte w tworzących jednolitą linię orzeczniczą wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1016/08, z dnia 21 stycznia 2010 r. sygn. akt II FSK 1446/08, z dnia 15 grudnia 2009 r. sygn. akt II FSK 2085/08, z dnia 26 stycznia 2010 r. sygn. akt II FSK 1444/08, z dnia 9 lutego 2010 r. sygn. akt II FSK 1486/08 (https://cbois.nsa.gov.pl).
 

Linie kablowe w kanalizacji również trzeba opodatkować

Wyrok NSA z dnia 13 maja 2010 r. (sygn. II FSK 1932/09)
 
Sieć uzbrojenia terenu w postaci telekomunikacyjnych linii kablowych stanowi budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, a przez to i art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.o.l.
 
Wobec brzmienia art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego i art. 2 pkt 11 Prawa geodezyjnego i kartograficznego, nie ma żadnego znaczenia okoliczność faktyczna, czy dana sieć uzbrojenia terenu ułożona jest bezpośrednio w ziemi, czy też w odpowiedniej kanalizacji kablowej, ponieważ ww. przepisy w tym przedmiocie nie stanowią.
 
Obiektami budowlanymi, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b Prawa budowlanego, w zależności od konkretnego stanu faktycznego, mogą być: 1. budowle (art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego), 2. budowle wraz z instalacjami i urządzeniami (art. 3 pkt 3 i art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego) oraz 3. traktowane jako jeden obiekt budowlany różne budowle - pozostające w funkcjonalnym związku i tworzące w nim całość techniczno - użytkową (art. 3 pkt 1 lit. b i art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego).
 

Wydatki na rozpoczęcie działalności gospodarczej

Postanowienie Urządu Skarbowego Wrocław-Fabryczna z dnia 29 listopada 2004 r. (nr PD I 415-5096-106/04)
 
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 z 2000 poz. 926 ze zm.) kosztem uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z wyjątkiem wymienionych w art. 23 powołanej ustawy. Aby więc dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów musi posiadać jednocześnie dwie cechy:
  • zostać rzeczywiście poniesiony
  • pozostawać w związku (bezpośrednim lub pośrednim) ze źródłem przychodów i zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodu.
 
Podatnik ma więc prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wszelkie wydatki, które z punku widzenia logiki, celowości, obiektywnych przesłanek, stanowią działania ukierunkowane na osiągnięcie realnego przychodu. Wydatki poniesione przez podatnika na uruchomienie źródła przychodu takie jak koszty wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, opłata skarbowa związana ze zgłoszeniem obowiązku w podatku od towarów i usług i inne wydatki poniesione na ten cel stanowią koszt uzyskania przychodu.
 
Koszty poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej jeżeli pozostają w związku z uruchomieniem źródła przychodu jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, stanowią koszt uzyskania przychodu z tego źródła i podlegają zaewidencjonowaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów z uwzględnieniem zasad przewidzianych dla ewidencjonowania kosztów poniesionych na zakup środków trwałych.
 

Obiad z kontrahentem można zaliczyć do kosztów

Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 1 czerwca 2010 r. (sygn. I SA/Bd 382/10)
 
Wobec braku definicji legalnej pojęcia "reprezentacja" celowym jest odniesienie się do znaczenia tego pojęcia w języku potocznym. Według słownika języka polskiego reprezentacja to "okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związana ze stanowiskiem, pozycją społeczną" (Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczak, Warszawa 1981, t. III s. 48). Przenosząc tę definicję na grunt ustawy podatkowej należy uznać, że reprezentacja to działanie wiążące się z okazałością i wytwornością w celu wywołania jak najlepszego wrażenia u kontrahenta i poprawy wizerunku firmy.
 
Zdaniem Sądu wydatki na usługę gastronomiczną, które są związane ze spotkaniem z kontrahentem w lokalu gastronomicznym w celach biznesowych nie mają charakteru reprezentacyjnego. W dobie gospodarki rynkowej, gdy przedsiębiorca nawiązuje z innymi podmiotami gospodarczymi liczne kontakty handlowe, które często decydują o jego pozycji i szansach rozwoju, tego typu spotkania są czymś normalnym, standardowym. Jeżeli służą one omawianiu spraw dotyczących wzajemnej współpracy, np. negocjowaniu umowy, warunków płatności, zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, to wydatki te są kosztami związanymi ze zwykłym prowadzeniem działalności gospodarczej. Ich celem nie jest demonstrowanie wobec kontrahentów swojej wytworności czy przepychu. Trudno uznać, aby wydatek na zakup kawy, ciastka, herbaty czy zwyczajowego obiadu w lokalu gastronomicznym, podczas negocjowania warunków umowy, świadczył o okazałości danego przedsiębiorcy. Charakter reprezentacyjny miałyby natomiast wydatki, np. na imprezy towarzyskie z udziałem kontrahentów czy wystawne przyjęcia dla kontrahentów.
 
Według organu o charakterze reprezentacyjnym przesądza już samo miejsce, w którym spotkanie się odbyło: jeżeli spotkania odbyło się w siedzibie firmy wydatki na poczęstunek i napoje można potrącić z przychodu, jeżeli poza firmą – potrącenie nie jest możliwe. Innymi słowy, jeżeli poczęstunek, kawa, herbata itp. zostałyby spożyte w siedzibie skarżącej, to wydatki z tego tytułu byłyby kosztami uzyskania przychodu, natomiast ten sam poczęstunek czy napoje spożyte w lokalu gastronomicznym – już nie.
 
Ze stanowiskiem organu nie można się zgodzić bowiem oznacza ono w istocie, że każde spotkanie z kontrahentem w lokalu gastronomicznym ma charakter reprezentacyjny, co wyłącza poniesiony wydatek z kosztów podatkowych. Z art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.p. wynika zaś, że tylko wydatki na spotkania o charakterze reprezentacyjnym, a więc nie każde, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
 
Takiego charakteru nie mają, w ocenie Sądu, wydatki poniesione na zwyczajowe posiłki spożyte podczas spotkania z kontrahentem w lokalu gastronomicznym, poświęconego omówieniu wzajemnych kontaktów handlowych. Dla oceny, czy dana spotkanie stanowi reprezentację, czy nie, konieczna jest analiza całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej sprawy.
 

wtorek, 15 czerwca 2010

Dynamiczne portfele ciekawych spółek giełdowych

Dla Wymagających:
ARCTIC (0%) | BOMI (-1,63%) | BORYSZEW (-1,81%) | DGA (-1,2%) | FORTE (0%) | GRAAL (1,28%) | GROCLIN (0,91%) | INDYKPOL (-0,83%) | LENA (-0,53%) | LOTOS (-0,64%) | MIESZKO (-0,66%) | PAMAPOL (0%) | PGF (1,51%) | PKNORLEN (0,13%) | VISTULA (-1,09%) |
Bilans: -0,304%
  
Dla Oszczędnych:
ARCTIC (0%) | BOMI (-1,63%) | BORYSZEW (-1,81%) | DGA (-1,2%) | ENEA (-0,44%) | FORTE (0%) | GRAAL (1,28%) | GROCLIN (0,91%) | INDYKPOL (-0,83%) | LENA (-0,53%) | LOTOS (-0,64%) | MIESZKO (-0,66%) | PGF (1,51%) | VISTULA (-1,09%) |
Bilans: -0,366%
 
Dla Chciwych:
ARCTIC (0%) | BORYSZEW (-1,81%) | FORTE (0%) | GROCLIN (0,91%) | INDYKPOL (-0,83%) | KETY (-0,67%) | LOTOS (-0,64%) | NETIA (0%) | PGE (0,9%) | PKNORLEN (0,13%) | VISTULA (-1,09%) |
Bilans: -0,282%
 
Dla Odważnych:
06MAGNA (-2,25%) | ANTI (-1,39%) | BEST (0%) | BIOTON (0%) | CAPITAL (1,08%) | CEDC (-0,48%) | CENTROZAP (0%) | CHEMOS (14,04%) | DRAGOWSKI (3,91%) | DREWEX (-1,67%) | EFH (1,11%) | ENERGOINS (3,2%) | FON (-2,13%) | GASTELZUR (-0,67%) | GRAJEWO (-0,8%) | HBPOLSKA (-0,29%) | HYGIENIKA (-0,64%) | IGROUP (-4,6%) | INSTAL (-2,33%) | JAGO (-2,31%) | KOMPUTRON (0%) | KOPEX (0,05%) | MIDAS (-5,14%) | MOSTALEXP (-2,02%) | MOSTALZAB (0,26%) | NTTSYSTEM (0%) | ORCOGROUP (-0,45%) | PETROLINV (-1,87%) | PLASTBOX (-0,97%) | POINTGROUP (-0,65%) | POLAQUA (1,24%) | POLCOLORIT (-2,7%) | POLICE (-0,56%) | POLJADLO (1,46%) | POLNA (0%) | POLREST (0%) | PONAR (-1,95%) | PRONOX (-1,39%) | PWRMEDIA (0%) | RELPOL (-0,76%) | SOBIESKI (0,88%) | STALPROD (-1,63%) | STAPORKOW (-2,78%) | UNICREDIT (4,35%) | WARFAMA (-1,9%) | WARIMPEX (0%) | ZREMB (0%) |
Bilans: -0,271%
 
Dla Nieprzeciętnych:
ARCTIC (0%) | BOMI (-1,63%) | BORYSZEW (-1,81%) | ENEA (-0,44%) | EUROTEL (0%) | FORTE (0%) | GROCLIN (0,91%) | HARDEX (-2,72%) | INDYKPOL (-0,83%) | JUPITER (-0,56%) | KOFOLA (2,23%) | KOPEX (0,05%) | LENA (-0,53%) | MIESZKO (-0,66%) | PGF (1,51%) | VISTULA (-1,09%) | WARFAMA (-1,9%) |
Bilans: -0,439%
 
Dla Czytelników:
ARCTIC (0%) | DGA (-1,2%) | DROP (-0,38%) | LOTOS (-0,64%) | MCI (-1,28%) | MWTRADE (4,62%) | NETIA (0%) | PAMAPOL (0%) | PGE (0,9%) | PKNORLEN (0,13%) |
Bilans: 0,215%
 
MEDIANA DZIENNYCH ZMIAN:
Dla Wymagających (0,2455%) |
Dla Oszczędnych (-0,0525%) |
Dla Chciwych (0,2055%) |
Dla Odważnych (0,0535%) |
Dla Nieprzeciętnych (0,2295%) |
Dla Czytelników (0,1995%) |

niedziela, 13 czerwca 2010

Mało znane wskaźniki

Tomasz Symonowicz: "Bardziej jako ciekawostkę i pokazanie pewnych rynkowych tendencji, chciałbym przybliżyć 4 interesujące i mało znane wskaźniki nastrojów. Wszystkie one są wyliczane co miesiąc i podawane przez Międzynarodowe Centrum ds. Finansów w Yale School of Management. Ich patronem jest profesor Robert J. Shiller, którego zasługi dla rynku giełdowego i finansów behawioralnych długo można by wymieniać, dość wspomnieć [...]"

Lewiatan apeluje w sprawie pakietów medycznych

List do Ministra Finanów i Ministra Pracy w sprawie podjęcia odpowiednich kroków legislacyjnych mających na celu złagodzenie negatywnych konsekwencji orzeczenia NSA z 24 maja 2010 r. (sygn. akt II FPS 1/10) w sprawie konieczności opodatkowania pakietów medycznych.
 
Finansowanie pracownikom zbiorczych pakietów zdrowotnych stało się już jednym ze standardów świadczeń pozapłacowych, dlatego też wskazana uchwała będzie miała znaczący wpływ na dotychczasowe jak i przyszłe zasady podatkowego rozliczania tych świadczeń. W związku z powyższym Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan zwraca się do Ministerstwa Finansów o podjęcie stosownych kroków legislacyjnych mających na celu złagodzenie negatywnych konsekwencji orzeczenia.
 
Pracodawcy
Pracodawcy, którzy nie odprowadzali zaliczek, będą zobligowani do uregulowania zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Ponadto, będą musieli dokonać korekt informacji dotyczących odprowadzonych zaliczek. Należy zauważyć, iż korekta ta, w związku z zasadami określania terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, dotknie rozliczeń począwszy od stycznia 2004 r. Co istotne, do końca 2006 r. pracodawcy sporządzali comiesięczne informacje PIT-4R. Zastosowanie się do uchwały będzie wymagało często sporządzenia kilkudziesięciu korekt wraz z uzasadnieniem.
 
Pracownicy
Niekorzystne konsekwencje dotkną również pracowników, którzy powinni skorygować swoje zeznania roczne na podstawie informacji PIT-11 otrzymanych od pracodawcy. W związku z tym skala korekt zeznań rocznych pracowników będzie bardzo duża. Ponadto może się również zdarzyć, że nie wszyscy pracodawcy będą świadomi znaczenia orzeczenia NSA lub uznają, że to orzeczenie nie dotyczy ich bezpośrednio. W takiej sytuacji mogą zostać nie dokonane korekty PIT 11/PIT 4R, a także nie odprowadzone dodatkowe kwoty zaliczek. Taka sytuacja może też wystąpić z przyczyn obiektywnych np. związanych z likwidacją pracodawcy. Obowiązujące regulacje prawne nie zwalniają w takim przypadku podatnika z odpowiedzialności podatkowej, jak i karnoskarbowej. Podatnik stanie przed konieczności samodzielnego ustalenia wartości przychodu jaki, zdaniem NSA, osiągną w związku z objęciem pakietem medycznym, co w przypadku korekt za lata ubiegłe może okazać się zadaniem skomplikowanym.
 
Ubezpieczenia społeczne
Przyjęcie interpretacji, że oferowany pakiet medyczny, stanowi przychód podatkowy, konsekwentnie musi prowadzić do wniosku, że wartość tych świadczeń stanowi podstawę dla wyliczenia obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, zarówno tych ponoszonych przez pracownika, jak i pracodawcę. To jeszcze potęguje skale problemu. Korekty o których mowa powyżej muszą zostać dokonane również w odniesieniu do deklaracji i składek wymaganych zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych (w tym wypadku okres korekt będzie wynosić aż 10 lat).
 
Żródło: PKPP Lewiatan

Pakiety medyczne to nieodpłatne świadczenie

Uchwała siedmiu sędziów NSA z dnia 24 maja 2010 r. (sygn. II FPS 1/10)
 
Teza: Wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy.
 
UZASADNIENIE
 
Otrzymanie przez pracownika możliwości nieodpłatnego skorzystania z usług medycznych na skutek wykupu przez pracodawcę pakietu tych usług w odpowiedniej placówce medycznej nie oznacza, że pracownik z tej możliwości skorzysta. Jest to zależne od jego potrzeb, stanu zdrowia, itd., a czynniki te są zmienne w czasie. Jednakże umowa między pracodawcą a danym centrum medycznym polega na przekazaniu przez pracodawcę świadczenia pieniężnego w zamian za zobowiązanie się danego centrum medycznego do zapewnienia, w razie takiej potrzeby, opieki medycznej uprawnionym pracownikom. Jej istota nie jest zatem związana wyłącznie z faktem udzielenia konkretnych świadczeń medycznych, lecz obejmuje także gotowość do świadczenia odpowiednich usług. Taka gotowość jest opłacana przez pracodawcę bez względu na to, czy pracownik skorzysta ze świadczeń, czy też nie.
 
Sama możliwość skorzystania z usług medycznych posiada istotny wymiar finansowy, czego dowodzi także szybko rosnąca popularność pakietów medycznych. Gdyby pracownik ową możliwość chciał zapewnić sobie samodzielnie, musiałby wykupić abonament, płacąc za niego częstokroć więcej, niż kwota wydatkowana przez pracodawcę w przeliczeniu na jednego uprawnionego zatrudnionego.
 
Nie budzi zatem wątpliwości, że pracownik nabywający dzięki pracodawcy możliwość nieodpłatnego korzystania z prywatnej opieki medycznej, otrzymuje przysporzenie majątkowe. Nie zmienia tego fakt, że z perspektywy pracodawcy celem zapewnienia pracownikom opieki medycznej może być przede wszystkim minimalizacja absencji oraz oszczędność czasu pracowników, które zmniejszają ich efektywność. Korzyść jest bowiem obopólna, gdyż absencja pracownika może oznaczać dla niego niższe pobory, a w skrajnych wypadkach utratę pracy. Nawet zaś zdrowy pracownik, który nie korzysta z żadnej pomocy lekarskiej, pozbawiony jest gwarancji, że taki stan nie ulegnie zmianie na skutek choroby, czy nieszczęśliwego wypadku. W tym kontekście zapewniona przez pracodawcę opieka medyczna stanowi swoiste zabezpieczenie przed określonym ryzykiem.
 
Uzyskanie przez pracownika przysporzenia majątkowego wskutek wykupienia dla niego pakietu medycznego jest okolicznością kluczową z punktu widzenia dotychczasowego orzecznictwa sądowego dotyczącego nieodpłatnych świadczeń. W uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02 (ONSA 2003, nr 2, poz. 47) wyrażono pogląd, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Zapatrywanie to zostało podtrzymane po reformie sądownictwa administracyjnego w uchwale z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06 (ONSAiWSA 2006, nr 12, poz. 153).
 
Zdaniem składu siedmiu sędziów orzekającego w tej sprawie, przytoczone stanowisko pozostaje aktualne również na gruncie art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. Spójność i jednolitość stosowania prawa podatkowego przemawia bowiem za tym, aby takim samym zwrotom nie nadawać różnych znaczeń, jeśli brak jest na to dostatecznie mocnych argumentów. W omawianej sprawie takich argumentów nie ma, gdyż zróżnicowania nie uzasadniają różne źródła przychodu uzyskiwanego przez przedsiębiorców i pracowników.
 
W rezultacie pakiety wykupione przez pracodawcę dla pracowników mieszczą się w zakresie pojęcia "nieodpłatne świadczenie". Skoro analizowane świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika polega na zagwarantowaniu mu możliwości bezpłatnego skorzystania z określonych usług medycznych, to pracownik otrzymuje je w momencie, w którym po stronie centrum medycznego powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do świadczenia mu tych usług. Taką chwilą może być umieszczenie zatrudnionego na liście uprawnionych lub wręczenie mu karty identyfikacyjnej pacjenta. Nie jest nią natomiast sam moment skorzystania z danej usługi. Nie jest też możliwe dwukrotne opodatkowanie – raz z momentem otrzymania możliwości korzystania z usług, drugi raz – z chwilą faktycznego z nich skorzystania. To ostatnie stanowi bowiem realizację uprawnienia wcześniej otrzymanego.
 
Należy dodatkowo nadmienić, że w uchwale z dnia 16 października 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny powiązał otrzymanie nieodpłatnego świadczenia z uzyskaniem przez spółkę jedynie możliwości dysponowania określoną kwotą pieniężną, a w razie jej braku – majątkiem stanowiącym równowartość dywidendy. Sąd wskazał, że możliwość ta stanowi sama przez się korzyść o konkretnym wymiarze finansowym. Warto także odnotować wyrażony w orzecznictwie pogląd, że zapewnienie opieki medycznej jest w istocie swojego rodzaju prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym, niefinansowanym ze środków publicznych (zob. prawomocny wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 września 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1356/08, CBOSA). W odniesieniu do zawarcia przez pracodawcę umowy ubezpieczenia na rzecz pracownika, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 lipca 2009 r. (sygn. akt II FSK 506/08, CBOSA) stwierdził, iż umowa ta skutkuje u pracownika powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń w momencie zapłacenia składki (wykupienia polisy ubezpieczeniowej). Sąd podzielił przy tym pogląd, że świadczeniem wzajemnym zakładu ubezpieczeń nie jest odszkodowanie, a ponoszenie ryzyka jego wypłaty, czyli zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej. W związku z powyższym ubezpieczony pracownik osiąga wymierne korzyści już w dacie zapłacenia składki (por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2007 r., sygn. akt I UK 282/06, Lex nr 376168, wydany na gruncie ubezpieczeń społecznych).
 
Nie tracąc z pola widzenia różnic między umową ubezpieczenia, a umową o świadczenia zdrowotne (np. podstawa prawna, zakres świadczeń), należy dojść do wniosku, że wskazane wyżej podobieństwa przemawiają za przyjęciem tezy, że wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f., stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy.
 
Odnosząc się w powyższym kontekście do argumentacji przedstawionej w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych na poparcie tezy przeciwnej, trzeba zauważyć, że nie uwzględnia ona całego przedmiotu świadczenia. Nie jest nim bowiem tylko konkretna usługa medyczna (lub grupa usług), lecz także sama możliwość skorzystania z nich. Ponadto, wbrew opinii wyrażonej w niektórych orzeczeniach tych sądów, przychód z takiego świadczenia ma charakter realny, o czym przekonuje choćby wartość rynkowa oferowanych abonamentów medycznych.
 
Nawiązując z kolei do wyroku NSA z dnia 15 września 2009 r., sygn. akt II FSK 536/08 (CBOSA), konieczne jest wskazanie na występujące różnice pomiędzy stanem faktycznym, na tle którego zapadło to orzeczenie, a analizowanymi w tym postępowaniu okolicznościami. Dojazd pracowników miał charakter otwarty, był dostępny dla wszystkich pracowników, korzystających z niego w celu załatwienia spraw służbowych i osobistych. Tymczasem ze stanu faktycznego przedmiotowej sprawy wynika, że zarówno Spółka, jak i Centrum Medyczne dysponują listą uprawnionych pracowników, a korzystanie z usług nie ma związku z obowiązkami służbowymi. Przywołany wyrok nie dostarcza zatem argumentów przeciwko rozstrzygnięciu zawartemu w uchwale. Niezależnie od tego w orzecznictwie prezentowany jest także pogląd odmienny, a mianowicie, że świadczenie pracodawcy polegające na pokryciu części kosztów transportu pracowników z pracy i do pracy stanowi przychód pracownika (wyrok z dnia 25 sierpnia 2006 r., sygn. akt II FSK 836/05, CBOSA).
 
Prezentowana w piśmiennictwie argumentacja, że to, czy dany pracownik będzie objęty programem opieki medycznej, niekoniecznie zależy od jego woli (por. A. Taudul, Opodatkowanie niektórych świadczeń pracowniczych – problemy praktyczne, Przegląd podatkowy 2008, nr 4, s. 10 i 11), nie jest przekonująca. Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga bowiem zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika (art. 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – Dz.U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm.). Umowa o pracę powinna określać m. in. warunki płacy (art. 29 § 1 in principio tego Kodeksu). Z wolności pracy korzystają nie tylko osoby ubiegające się o zatrudnienie, lecz także pracownicy, którzy nie muszą akceptować ofert pracodawcy o zmianie warunków pracy lub płacy.
 
Końcowo należy zauważyć, że kwestia sposobu obliczania wartości nieodpłatnego świadczenia z tytułu otrzymania pakietu medycznego nie mogła być rozważona w niniejszej uchwale. Wprawdzie skład orzekający, który zadał pytanie prawne, wyraził swoje wątpliwości dotyczące tego zagadnienia w uzasadnieniu postanowienia, ale nie objął go pytaniem prawnym. Tymczasem treść przekazanego do wyjaśnienia zagadnienia wyznacza nie tylko dopuszczalne granice przyszłej uchwały, ale określa także ramy, w jakich zawarty w niej pogląd prawny zostanie wyposażony w moc właściwą uchwałom (A. Kabat [w:] [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydanie 3, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2009, s. 739, teza 3). Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów nie ma kompetencji do podjęcia działalności uchwałodawczej z urzędu, dlatego ten problem zostanie rozstrzygnięty przez skład rozpoznający skargę kasacyjną samodzielnie.
 
ZDANIE ODRĘBNE
 
Zdanie odrębne sędziego NSA Stefana Babiarza do uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2010 r., II FPS 1/10.
 
Ze stanowiskiem, że przychód powstaje już w chwili możliwości skorzystania przez pracownika z usług medycznych nie zgadzam się z następujących powodów.
 
1. Przede wszystkim uważam, że uchwała rozszerzyła w sposób nadmierny, wykraczający poza obowiązek sprawowania wymiaru sprawiedliwości (art. 175 Konstytucji RP) w granicach i istocie określonych w art. 184 Konstytucji, art. 1 i art. 15 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) rozumienie pojęcia "otrzymania nieodpłatnych świadczeń", o którym mowa w art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. Rozszerzenie to odnosi się w pierwszej kolejności także do rozumienia tego pojęcia przyjętego na gruncie uchwały NSA z dnia 18 listopada 2002 r. i 16 października 2006 r. W wymienionych uchwałach chodziło bowiem – mówiąc w skrócie – o prawno - podatkową kwalifikację skutków zatrzymania w spółce niepodzielonego zysku. W takich bowiem przypadkach spółka po pierwsze "sama" podjęła uchwały o "zatrzymaniu zysku", po drugie zysk ten ma z reguły na rachunku bankowym i po trzecie jest on oprocentowany. Jest to więc pełne dysponowanie tymi środkami finansowymi, a nie jak przyjmuje się w uchwale "możliwość dysponowania określoną kwotą pieniężną, a w razie jej braku – majątkiem stanowiącym równowartość dywidendy". W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy pracownik, któremu postawiono do dyspozycji, czy raczej przydzielono do dyspozycji pakiet świadczeń medycznych nie miał na ten fakt żadnego wpływu, nikt go o to nie pytał i co więcej pobiera się od bliżej nieokreślonego – oszacowanego, ryczałtowego – a przydzielonego mu świadczenia zaliczki na podatek. Jest to więc sytuacja diametralnie różna.
 
2. Uważam ponadto, że skład powiększony wadliwie zinterpretował pojęcie "otrzymanie" nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 w zw. z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. Z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. wynika, że "przychodami (...) są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń". Wyraźnie więc w powołanym przepisie ustawodawca wyróżnia dwa sposoby zaistnienia przychodu: a) otrzymanie i b) pozostawienie go do dyspozycji podatnika. Wprawdzie odnoszą się one tylko do pieniędzy i wartości pieniężnych ale uważam, że przy wykładni pojęcia "otrzymane" nie można tego rozróżnienia nie dostrzegać. Zgodnie z językowym znaczeniem słowa "otrzymać" to "dostać (dostawać) coś w darze, dostać(dostawać) coś co się należy, na co się zasługuje, do czego się dąży", "uzyskać coś z czegoś" (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod. red. S. Dubisza, Warszawa 2003, s. 602). Oznacza to nie mniej nie więcej zaistnienie skutku polegającego na faktycznym otrzymaniu tego świadczenia, skoro otrzymanie ma być konsekwencją tego co się należało, na co się zasłużyło albo do czego się dążyło. Do takiej interpretacji tego zwrotu skłania też wykładnia kontekstowa pojęcia "pozostawione do dyspozycji". Skoro ustawodawca te zwroty "otrzymywać" i "pozostawiać do dyspozycji" rozróżnia to także powinien je rozróżniać sąd stosujący dany przepis, gdyż jak trafnie wskazano w uchwale bez dostatecznych argumentów nie powinno się nadawać różnych znaczeń tym samym zwrotom.
 
Nadanie więc słowu "otrzymać świadczenie" znaczenia obejmującego także "możliwość skorzystania z tych świadczeń" zaciera różnicę z pojęciem "postawienie do dyspozycji" a nawet więcej prowadzi do ich utożsamienia. Trudno dostrzec ukryte czy istniejące różnice znaczeniowe między tymi pojęciami. W związku z tym powstaje pytanie po co ustawodawca w art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. użył na wstępie w odniesieniu do przychodów z pieniędzy lub wartości pieniężnych także zwrotu "postawione do dyspozycji" skoro to samo znaczenie rozumiane jako możliwość nimi dysponowania można wyprowadzić ze słowa "otrzymane". Jest to moim zdaniem problem zasadniczy nie znajdujący odpowiedzi w uchwale.
 
3. Poza tym chcę zwrócić uwagę jeszcze na to, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęciem "otrzymanie innych nieodpłatnych świadczeń": ustawodawca posługuje się także w innych przepisach.
 
Dla przykładu:
 
a) w art. 14 ust. 2 pkt 2 stwierdzono, że: przychodem z działalności gospodarczej są również: (...) dotacje, subwencje, dopłaty i innie nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków;
 
b) w art. 14 ust. 2 pkt 8, z którego wynika, że: przychodem z działalności gospodarczej są również (...) wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń obliczonych zgonie z art. 11 ust. 2 – 2b z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125;
 
c) w art. 21 ust. 1 pkt 47d stwierdza się, że : wolne od podatku dochodowego są: dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne otrzymane na cele związane z działalnością rolniczą z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, od agencji rządowych, agencji wykonawczych lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych;
 
d) w art. 21 ust. 1 pkt 68a, z którego wynika, żę : wolne od podatku dochodowego są: (...) wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą – jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 100zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym,;
 
e) w art. 21 ust. 1 pkt 118, z którego wynika, że: wolne od podatku dochodowego są: ( ...) wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz wartość świadczeń rzeczowych z tytułu: (...) - otrzymanych na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
 
Moim zdaniem trudno byłoby przyjąć, że już sama tylko możliwość skorzystania z nieodpłatnego świadczenia w przypadkach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 68a, pkt 118 u.p.d.o.f. dawałaby podstawę do uzyskania zwolnienia podatkowego.
 
4. W końcu chcę podkreślić, że Prof. B. Brzeziński odnosząc się do przyjmowanego w orzecznictwie poglądu, o konieczności interpretowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przy założeniu zupełności opodatkowania pisał (zob. B. Brzeziński, Szkice z wykładni prawa podatkowego, Gdańsk 2002) "interpretując przepis art. 20 strzec należy się od popełnienia typowego błędu wykładni, jakim jest nieuzasadnione przyjmowanie zupełności opodatkowania. Są sytuacje, w których podmiot odnosi określone korzyści materialne, a nie znajduje do nich zastosowania żaden podatek."
 
5. Wprawdzie skład powiększony – zresztą trafnie bo sąd o to nie pytał – nie zajął się problemem sposobu obliczenia wartości nieodpłatnego świadczenia, ale chcę podkreślić, że takiego sposobu nie ma. Ustawodawca moim zdaniem konsekwentnie nie zaliczył świadczenia z tytułu nabycia przez pracodawcę pakietu usług medycznych, o których tu mowa do przychodów i równocześnie konsekwentnie nie wskazał w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych sposobu obliczenia jego wartości. Taki jak się wydaje pogląd prezentowało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską Nr 180 (SPS – 0202 – 1980/2) udzieloną przez Podsekretarza Stanu w tym Ministerstwie w dniu 27 września 2002 r. Wynika z niego, że " (...) doliczenie do dochodu pracownika wartości świadczeń usług medycznych jedynie przypadających na pracownika (a nie faktycznie otrzymanych) byłoby sprzeczne z postanowieniem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji sprzeczne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (cyt. za A. Tabul, Opodatkowanie niektórych świadczeń pracowniczych – problemy praktyczne, Przegląd Podatkowy 2008, nr 4, s. 8).
 
6. W tym stanie sprawy uważam, że sama tylko możliwość skorzystania przez pracownika z pakietu usług medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, nie jest przychodem z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem, aczkolwiek ma ona wartość majątkową.
 

Duża nowelizacja kodeksów karnych - zmiany w KPK i KKW

ZMIANY W KODEKSIE POSTĘPOWANIA KARNEGO
 
I. Rekonstrukcja trybu przyspieszonego
 
1) rezygnacja z obligatoryjnego zatrzymania i przymusowego doprowadzenia sprawcy do sądu
- będzie możliwa rezygnacja z zatrzymania i doprowadzenia sprawcy, a zamiast tego zostanie on wezwany do stawiennictwa w sądzie w wyznaczonym terminie (nie później niż 72 godziny od chwili oddania sprawcy w ręce Policji),
- niestawiennictwo oskarżonego nie wstrzyma postępowania – sąd wyda wyrok pod jego nieobecność;
 
2) rezygnacja z obligatoryjnego przesłuchania podejrzanego przez prokuratora przed skierowaniem do sądu wniosku o rozpoznanie sprawy w postępowaniu przyspieszonym
-przesłuchanie będzie wymagane jedynie wtedy, gdy zachodzić będą podstawy do wystąpienia z wnioskiem o skazanie bez rozprawy (art. 335 k.p.k.) albo gdy podejrzany zgłosi wniosek o dobrowolne poddanie karze (art. 387 k.p.k.),
-rozwiązanie wychodzi naprzeciw postulatom praktyków, wskazujących na niecelowość każdorazowego przesłuchania podejrzanego przez prokuratora, w sytuacjach gdy wcześniej został on już przesłuchany przez funkcjonariusza Policji.
 
3) rezygnacja z obligatoryjnej obrony przed sądem
- oskarżony będzie mógł wnosić o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu na ogólnych zasadach (w szczególności na podstawie tzw. prawa ubogich),
- zostaną obniżone koszty postępowania przyspieszonego, ponoszone zarówno przez Skarb Państwa, jak i oskarżonych (od których, w wypadku skazania, koszty wynagrodzenia obrońcy powinny zostać – co do zasady – zasądzone jako element kosztów procesu).
 
4) wprowadzenie możliwości zastosowania instytucji tzw. skazania bez rozprawy (art. 335 k.p.k.)
- dotychczas w postępowaniu przyspieszonym możliwe było jedynie zastosowanie instytucji tzw. dobrowolnego poddania karze (art. 387 k.p.k.).
 
5) wprowadzenie możliwości kilkukrotnego przerywania rozprawy prowadzonej w trybie przyspieszonym, w ramach okresu 14 dni
- dotychczas możliwe było dokonanie w tym okresie tylko jednej przerwy w rozprawie.
 
II. Zmiany w zakresie dozoru (środka zapobiegawczego)
 
1) wskazanie w przepisie, że w ramach dozoru można na oskarżonego nałożyć zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami oraz zakaz przebywania w określonych miejscach (art. 275 § 2 k.p.k.),
 
2) przeniesienie do k.p.k. tzw. dozoru warunkowego (obecnie określonego w art. 14 ustawy z 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie)
- ponadto dozór taki będzie mógł zastosować również prokurator (obecnie – jedynie sąd),
- zmiana powinna prowadzić do szerszego stosowania dozoru warunkowego, to zaś może skutkować zmniejszeniem się liczby tymczasowych aresztowań.
 
III. Zmiany w zakresie europejskiego nakazu aresztowania
 
Zmiany przepisów dotyczących europejskiego nakazu aresztowania (rozdziały 65a i 65b k.p.k.), uwzględniające zalecenia zawarte w Raporcie Komisji Europejskiej oceniającym implementację do prawa wewnętrznego Decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2001 r. – o europejskim nakazie aresztowania i procedurach przekazania między państwami członkowskimi europejskiego nakazu aresztowania (2002/584/JHA); zmiany te polegają m.in. na:
- rozszerzeniu możliwości wydania przez sąd ENA również na sytuacje, kiedy przestępstwo zostało popełnione poza terytorium RP,
- wprowadzeniu możliwości wydania ENA przez sąd w odniesieniu do spraw będących w toku postępowania sądowego i wykonawczego, także ex officio
- rozszerzeniu możliwości wydania ENA przez sąd na sytuacje, gdy istnieje jedynie prawdopodobieństwo, że osoba ścigana może przebywać na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (art. 607d § 1 k.p.k.).
 
IV. Zmiany wykonujące wyroki Trybunału Konstytucyjnego
 
1) poddanie kontroli sądowej postanowień w przedmiocie dowodów rzeczowych oraz postanowień dotyczących przeszukania i zatrzymania rzeczy, jak również czynności prokuratora w tym zakresie (art. 236 k.p.k.)
- kontrola ta będzie realizowana przez sąd rejonowy, w którego okręgu toczy się postępowanie,
- obowiązujący stan prawny przewiduje w takich wypadkach jedynie kontrolę prokuratora nadrzędnego, realizowaną w drodze zażalenia wniesionego przez osobę, której prawa zostały naruszone,
- przepis art. 236 § 2 k.p.k. w obowiązującym brzmieniu został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2007 r., sygn. K 38/07, uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.
 
2) uzupełnienie art. 247 § 1 k.p.k. polegające na określeniu przesłanek dopuszczalności zarządzenia zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej przez prokuratora. Przesłanki, o których mowa powyżej, to:
- uzasadniona obawa, że osoba podejrzana nie stawi się na wezwanie w celu przeprowadzenia czynności procesowej,
- uzasadniona obawa, że osoba podejrzana w inny bezprawny sposób będzie utrudniała przeprowadzenie czynności procesowej,
- potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego;
 
Dostosowanie brzmienia przepisu do standardu konstytucyjnego wyznaczonego przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 5 lutego 2008 r. w sprawie sygn. akt K 34/06, w którym Trybunał orzekł, że przepis art. 247 § 1 k.p.k. jest niezgodny z art. 41 ust.1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
 
ZMIANY W KODEKSIE KARNYM WYKONAWCZYM
 
I. Unormowanie przesłanek odmowy zgody na widzenie tymczasowo aresztowanego z osoba najbliższą
 
Nowelizacja:
- precyzuje zakres prawa do widzenia wskazując, że tymczasowo aresztowany ma prawo do co najmniej jednego widzenia w miesiącu z osobą należącą do kręgu osób najbliższych (art. 217 § 1a k.p.k.),
- określa zamknięty katalog przesłanek odmowy zgody na widzenie
-może to nastąpić wyłącznie wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że widzenie zostanie wykorzystane: i) w celu bezprawnego utrudnienia postępowania karnego, ii) do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa,
- wprowadza środek odwoławczy od zarządzenia o odmowie wyrażenia zgody na widzenie tymczasowo aresztowanego z osoba najbliższą.
- tymczasowo aresztowanemu oraz ubiegającej się o widzenie osobie dla niego najbliższej przysługiwać będzie zażalenie do sądu, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany. Zażalenie na zarządzenie prokuratora rozpoznawać będzie prokurator nadrzędny (art. 217 § 1c k.p.k.).
 
II. Pozostałe zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym
 
Pozostałe zmiany dotyczą głównie wykonywania kary ograniczenia wolności oraz wykonywania środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia sprawcy przestępstwa skierowanego przeciwko wolności seksualnej, popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, w zakładzie zamkniętym albo skierowania na leczenie ambulatoryjne i powiązane są z projektowanymi zmianami Kodeksu karnego w zakresie tej kary i tego środka.
 
ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE
 
Minister Sprawiedliwości, w związku z upoważnieniami wynikającymi ze znowelizowanych przepisów, wydał komplet należących do jego właściwości aktów wykonawczych. Wydane zostały następujące rozporządzenia:
 
1) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 maja 2010 r. w sprawie sposobu zapewnienia oskarżonemu możliwości korzystania z pomocy obrońcy i jego wyboru w postępowaniu przyspieszonym oraz organizacji dyżurów adwokackich (na podstawie art. 517j § 2 k.p.k.);
 
2) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie trybu postępowania przy zawieraniu przez podmioty uprawnione umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków skazanych wykonujących nieodpłatną, kontrolowaną pracę na cele społeczne oraz pracę społecznie użyteczną (na podstawie art. 56a § 2 k.k.w.);
 
3) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2010 r. w sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności oraz prace społecznie użyteczne (na podstawie art. 58 § 3 k.k.w.).
 

Duża nowelizacja kodeksów karnych - zmiany w KK

I. Usunięcie istotnych błędów i luk normatywnych
 
1) Wprowadzenie możliwości odpowiedzialności karnej nieletniego za zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem
-usunięcie luki normatywnej będącej rezultatem nowelizacji Kodeksu karnego z 2005 r.
-dokonane poprzez uzupełnienie katalogu czynów, zawartego w art. 10 § 2 k.k., za które nieletni, który w chwili czynu ukończył 15 lat, może odpowiadać karnie. 
 
2) Wprowadzenie przepisu określającego sposób łagodzenia kary 25 lat pozbawienia wolności (w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary)
-usunięcie luki normatywnej będącej rezultatem nowelizacji Kodeksu karnego z 2005 r.
-zgodnie z nowym rozwiązaniem, w wypadku gdy czyn zagrożony jest co najmniej karą 25 lat pozbawienia wolności, stosując nadzwyczajne złagodzenie kary sąd będzie musiał orzec karę nie krótszą niż 8 lat pozbawienia wolności (od 8 do 15 lat).
 
II. Obrona Konieczna – obligatoryjne niepodleganie karze osoby odpierającej zamach, w sytuacji przekroczenia granic obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia
 
- obecnie: w takiej sytuacji sąd stosuje odstąpienie od wymierzenia kary, skutkuje to koniecznością przeprowadzenia całego postępowania, w tym sądowego, skierowania aktu oskarżenia przeciwko osobie broniącej się,
 
- konsekwencje: stygmatyzacja osoby, która przekroczyła granice obrony koniecznej, wydłużenie i podniesienie kosztów postępowania; odstąpienie od wymierzenia kary jest w sensie prawnym równoznaczne ze skazaniem (osoba, wobec której odstąpiono od wymierzenia kary, w rozumieniu prawa jest osobą skazaną za przestępstwo, a informacja o skazaniu podlega odnotowaniu w KRK),
 
- po wejściu zmian: niepodleganie karze, jako negatywna przesłanka procesu, uzasadniać będzie odmowę wszczęcia postępowania albo jego umorzenie,
- nie będzie aktu oskarżenia i postępowania sądowego oraz łączących się z tym kosztów i stygmatyzacji
- osoba broniąca się będzie osobą niekaraną.
 
III. Podwyższenie wysokości grzywien
 
1) nowelizacja podwyższa grzywny:
- samoistne oraz kumulatywne – do 540 stawek dziennych (obecnie – 360),
- akcesoryjne (orzekane obok kary pozbawienia wolności w zawieszeniu) – do 270 stawek (obecnie – 180),
- kumulatywna orzekana za przestępstwa gospodarcze – do 3000 stawek dziennych (obecnie – 2000).
 
2) tym samym możliwe będzie orzeczenia maksymalnie grzywien w kwocie:
- samoistna i kumulatywna – 1.080.000 zł (jeden milion osiemdziesiąt tysięcy) (obecnie – 720.000 zł),
- akcesoryjna – 540.000 zł (obecnie – 360.000 zł),
- kumulatywna orzekana za przestępstwa gospodarcze – 6.000.000 zł (sześć milionów) (obecnie – 4.000.000 zł).
 
IV. Podniesienie efektywności kary ograniczenia wolności
 
Zmiany polegają na:
- umożliwieniu wymierzenia kary ograniczenia wolności w wymiarze do 2 lat, zamiast kary pozbawienia wolności, w ramach instytucji tzw. kary zamiennej (obecnie – maksymalnie 1 rok);
- szerokim określenie kręgu podmiotów, w których może być przez skazanych wykonywana nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne (nie tylko podmioty należące do samorządu lokalnego, ale także m.in. placówki pomocy społecznej oraz służby zdrowia oraz organizacje użyteczności publicznej);
- zniesieniu obciągającego podmiot zatrudniający obowiązku ubezpieczenia osób wykonujących wyznaczoną pracę od następstw nieszczęśliwych wypadków (koszty te zostaną pokryte przez Skarb Państwa);
- ograniczenie czynności sądu w zakresie organizowania oraz kontrolowania wykonania tej kary, i przekazanie w tym zakresie kompetencji zawodowemu kuratorowi sądowemu;
- ograniczenie biurokratycznych obowiązków obciągających podmiot zatrudniający, związanych z organizacją i dokumentowaniem pracy skazanego.
 
V. Wzmocnienie ochrony interesów pokrzywdzonego
 
1) znaczne rozszerzenie środka karnego w postaci nakładanego na sprawcę przestępstwa obowiązku naprawienia szkody (art. 46 k.k.)
- umożliwienie orzeczenia obowiązku w razie skazania za jakiekolwiek przestępstwo; obecnie - możliwe jedynie za 6 kategorii przestępstw: przeciwko życiu i zdrowiu, mieniu, obrotowi gospodarczemu, bezpieczeństwu w komunikacji, prawom pracownika oraz środowisku,
- umożliwienie orzeczenia również obowiązku zadośćuczynienia za krzywdę (a więc za szkodę o charakterze niematerialnym); obecnie - jedynie za szkodę materialną,
- umożliwienie orzeczenia przez sąd obowiązku również z urzędu, pomimo braku wniosku osoby uprawnionej (np. z powodu nieporadności lub zastraszenia przez sprawcę); obecnie – jedynie na wniosek pokrzywdzonego lub prokuratora.
 
2) umożliwienie pokrzywdzonemu umocowania w charakterze pełnomocnika również radcy prawnego (obecnie pełnomocnikiem osoby fizycznej może być jedynie adwokat – art. 88 k.p.k.).
- rozwiązanie zwiększy dostęp do profesjonalnej pomocy dla pokrzywdzonego i powinno skutkować obniżeniem cen pomocy prawnej.
 
VI. Poszerzenie możliwości stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia
 
- rozwiązanie polega na zniesieniu wymogu odbycia przez skazanego co najmniej 6 miesięcy kary (w wypadku recydywistów – 1 roku), jako przesłanki ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie
- obecne rozwiązanie jest krytykowane, jako niesłusznie pogarszające sytuację osób skazanych na krótkoterminowe kary pozbawienia wolności (do 6 miesięcy), które w ogóle nie mogą korzystać z warunkowego zwolnienia.
 
VII. Umożliwienie wymierzenia kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności w sytuacji, gdy żadna z kar łączonych nie jest tak surowa
 
- rozwiązanie umożliwi wymierzenie kary łącznej 25 lat p.w., jeżeli suma kar łączonych wynosi 25 lat lub więcej, i co najmniej jedna z nich wynosi nie mniej niż 10 lat p.w.
-obecnie w takiej sytuacji maksymalny wymiar kary łącznej to 15 lat.
 
VIII. Wprowadzenie obligatoryjnej terapii sprawców zgwałcenia pedofilskiego oraz zgwałcenia kazirodczego
 
- sprawca takiego czynu popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, po odbyciu kary pozbawienia wolności będzie obowiązkowo kierowany na ambulatoryjną terapię albo umieszczany w zakładzie zamkniętym, w celu przeprowadzenia takiej terapii;
- środek będzie stosowany bezterminowo (do momentu uchylenia lub istotnego zmniejszenia ryzyka powrotu skazanego do tego rodzaju przestępstwa),
- terapia będzie miała charakter farmakologiczny (leki obniżające popęd seksualny), będzie mogła być też wzmacniana psychoterapią,
- terapia farmakologiczna nie będzie stosowana w przypadku, gdy jej przeprowadzenie spowodowałoby poważne niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego,
- jeżeli skazany, wobec którego orzeczono środek w postaci leczenia ambulatoryjnego, będzie uchylał się od tego leczenia, niezwłocznie zostanie zatrzymany i osadzony w zakładzie zamkniętym.
 
IX. Zaostrzenie odpowiedzialności za zgwałcenie pedofilskie i kazirodcze
 
Rozwiązanie polega na wprowadzenie dwóch nowych typów zbrodni (kara od 3 do 15 lat p.w.):
- przestępstwa zgwałcenia osoby małoletniej poniżej 15 lat,
- przestępstwa zgwałcenia wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry (art. 197 § 3 k.k.).
 
X. Wprowadzenie nowych typów przestępstw przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności
 
1) kryminalizacja utrwalania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, z użyciem w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu oraz rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody (art. 191a § 1 k.k.),
- przestępstwo w rozdziale Kodeksu karnego grupującym przestępstwa przeciwko wolności,
- usuwa lukę normatywną, stanowiącą rezultat rozwoju nowych technologii, w szczególności sieci telekomunikacyjnych (nieograniczona możliwość rozpowszechniania takich utrwalonych treści),
- tego rodzaju rozpowszechnianie obecnie jest niekaralne, pomimo oczywistej karygodności, i może być wykorzystywane do retorsji lub szantażu.
 
2) kryminalizacja dwóch postaci tzw. groomingu - czyli nawiązywania przez Internet (lub inną sieć) kontaktu z dzieckiem w celu jego seksualnego wykorzystania. Nowy art. 200a k.k. zawierał będzie dwa nowe typy przestępstw:
- znamiona pierwszego z nich wypełniał będzie sprawca, który w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 (zgwałcenie pedofilskie) lub art. 200 (obcowanie płciowe z małoletnim poniżej 15 lat), jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim,
- ten typ przestępstwa zagrożony będzie karą pozbawienia wolności do lat 3 (art. 200a § 1 k.k.);
- odpowiedzialności za drugi typ przestępstwa podlegać będzie sprawca, który za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji,
- ten typ przestępstwa zagrożony będzie karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 200a § 2 k.k.).
- wprowadzenie kryminalizacji groomingu pozwoli dostosować prawo polskie w tym zakresie do postanowień Konwencji z Lanzarote (Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych), przyjętej przez Polskę w dniu 25 października 2007 r. (dotychczas nie ratyfikowanej),
- efektywność zwalczania groomingu zostanie wzmocniona możliwością stosowania w odniesieniu do takich czynów kontroli operacyjnej (nowelizacja art. 19a ustawy o Policji).
 
3) kryminalizacja publicznego propagowania lub pochwalania zachowań o charakterze pedofilskim
- nowy art. 200b k.k. przewiduje za tego rodzaju przestępstwo karę grzywny, karę
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,
- propozycja pochodziła z projektów poselskich (druk nr 1289 oraz nr 1465),
- propozycja w trakcie prac w Sejmie zyskała poparcie Rządu.
 
XI. Zmiany odnoszące się do problematyki zniesławienia
 
1) zniesieniu kary pozbawienia wolności za podstawowy typ przestępstwa zniesławienia;
 
2) obniżeniu do 1 roku kary pozbawienia wolności za kwalifikowany typ tego przestępstwa (zniesławienie dokonane za pomocą środków masowego komunikowania; obecnie – do 2 lat);
 
3) modyfikacji kontratypu dozwolonej krytyki, określonego w art. 213 § 2 k.k.)
- dla legalizacji zarzutu dotyczącego postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną wystarczająca będzie prawdziwość zarzutu,
- zmiana dostosowuje prawo do zakresowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2008 r., sygn. akt SK 43/05.
 

sobota, 12 czerwca 2010

Nie zmieniaj planów wyjazdowych z powodu wyborów prezydenckich

Głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania
 
Wyborca, który zamierza zmienić miejsce pobytu przed dniem wyborów może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
 
Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się w urzędzie gminy, w której wyborca będzie ujęty w spisie wyborców, najpóźniej w 2. dniu przed dniem wyborów, tj. do dnia 18 czerwca 2010 r.
 
Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania oraz zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania.
 
W przypadku przeprowadzania ponownego głosowania wyborca zmieniający miejsce pobytu po dniu pierwszego głosowania, a przed ponownym głosowaniem, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia składa się po dniu pierwszego głosowania w urzędzie gminy, w której wyborca jest ujęty w spisie wyborców, nie później jednak niż w 2. dniu przed dniem ponownego głosowania, tj. do dnia 2 lipca 2010 r.
 
Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców w miejscu stałego zamieszkania.
 
W przypadku utraty zaświadczenia o prawie do głosowania, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla w miejsca stałego zamieszkania.
 
 
WAŻNE: Pismo Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 2010 r. do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w sprawie wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania (sygn. ZPOW-603-105/10)
 
Państwowa Komisja Wyborcza, w związku z informacjami od wyborców o trudnościach z otrzymaniem zaświadczenia o prawie do głosowania, przypomina, że zaświadczenia wydawane są w trakcie godzin pracy danego urzędu gminy. Niedopuszczalne jest wprowadzanie jakichkolwiek ograniczeń w tym zakresie, tj. wyznaczenie krótszych godzin wydawania zaświadczeń. Zaświadczenia mogą być odbierane do dnia 18 czerwca 2010 r. do upływu godzin pracy urzędu, a w przypadku konieczności przeprowadzenia ponownego głosowania - do dnia 2 lipca 2010 r. do upływu godzin pracy urzędu.
 
Jednocześnie Państwowa Komisja Wyborcza raz jeszcze przypomina, że zgodnie z § 15 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie spisu wyborców oraz wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 72, poz. 849, z późn. zm.) zaświadczenia o prawie do głosowania wyborca może odebrać osobiście lub przez upoważnioną pisemnie osobę. Z przepisów powołanego rozporządzenia wynika, że upoważnienie jest jedynym dokumentem, który musi sporządzić wyborca. Również wniosek o wydanie zaświadczenia w imieniu wyborcy może złożyć osoba przez niego upoważniona.
 
Państwowa Komisja Wyborcza ponadto wyjaśnia, że uznawane przez urzędy gmin powinny być nie tylko oryginalne upoważnienia do odebrania zaświadczenia, lecz również przesłane faksem.
 

piątek, 11 czerwca 2010

Przy optymalizacji podatkowej nie można odmawiać praw wynikających z Dyrektywy Mergerowej

Wyrok ETS z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie C‑352/08 Modehuis A. Zwijnenburg BV vs Staatssecretaris van Financiën
 
Zgodnie z orzecznictwem Trybunału, jeżeli ustawodawstwo krajowe dostosowuje się w zakresie rozwiązań sytuacji czysto wewnętrznych do uregulowań przyjętych w prawie Unii, w celu uniknięcia dyskryminacji jego obywateli lub zakłócenia konkurencji, istotne znaczenie dla Unii ma to, by w celu uniknięcia rozbieżności w przyszłej wykładni, przepisy i pojęcia przejęte z prawa Unii były interpretowane w sposób jednolity, bez względu na warunki, w jakich mają być stosowane (zob. wyrok z dnia 17 lipca 1997 r. w sprawie C-28/95 Leur-Bloem, Rec. s. I-4161, pkt 32 oraz z dnia 15 stycznia 2002 r. w sprawie C-43/00 Andersen og Jensen, Rec. s. I-379, pkt 18). Należy dodać, że wyłącznie do sądu krajowego należy określenie dokładnego zakresu tego odesłania do prawa Unii, jako że właściwość Trybunału jest ograniczona wyłącznie do badania przepisów tego prawa (ww. wyrok w sprawie Leur-Bloem, pkt 33).
 
Dyrektywa 90/434 zmierza do eliminacji przeszkód podatkowych w transgranicznej restrukturyzacji przedsiębiorstw, zapewniając, by ewentualny wzrost wartości udziałów nie został opodatkowany przed jego rzeczywistą realizacją (wyroki z dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie C-321/05 Kofoed, Zb.Orz.. s. I‑5795, pkt 32 oraz z dnia 11 grudnia 2008 r. w sprawie C-285/07 A.T., Zb.Orz. s. I‑9329, pkt 28). W tym celu dyrektywa 90/434 przewiduje, między innymi, w art.4, że łączenie lub podział nie stanowi podstawy opodatkowania zysków kapitałowych obliczonych poprzez odniesienie do różnicy między wartością rzeczywistą przekazanych aktywów i pasywów a ich wartością do celów podatkowych, a w art. 8, że w czasie łączenia, podziału lub wymiany udziałów przydział papierów wartościowych reprezentujących kapitał spółki przejmującej akcjonariuszowi spółki przekazującej lub nabywanej w zamian za papiery wartościowe reprezentujące kapitał tej ostatniej spółki, nie stanowi podstawy, jako takiej, opodatkowania dochodu, zysków lub zysków kapitałowych tego akcjonariusza. Trybunał orzekł też, że wspólny system podatkowy obejmujący różne korzyści podatkowe ma zastosowanie bez różnicy do wszystkich transakcji połączenia, podziału, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów, bez względu na to, czy ich przyczyny mają charakter finansowy, gospodarczy, czy też czysto podatkowy (ww. wyroki w sprawie Leur-Bloem, pkt 36 i w sprawie Kofoed, pkt 30). Wynika z tego, że określenie transakcji, które mogą korzystać z preferencyjnego systemu wprowadzonego przez dyrektywę 90/434 nie jest uzależnione od względów finansowych, gospodarczych lub podatkowych. Jednak powody proponowanej transakcji są uwzględniane w trakcie realizacji możliwości przewidzianej w art. 11 ust. 1 tej dyrektywy.
 
Tak więc, na podstawie art. 11 ust. 1 lit. a) dyrektywy 90/434 państwa członkowskie mogą odmówić stosowania wszystkich lub części przepisów dyrektywy lub cofnąć przywileje, w szczególności wtedy, gdy zasadniczym celem lub jednym z zasadniczych celów transakcji wymiany udziałów jest oszustwo podatkowe lub unikanie opodatkowania. Przepis ten stanowi ponadto, że okoliczność, iż dana transakcja nie została wykonana z ważnych powodów gospodarczych, takich jak restrukturyzacja lub racjonalizacja działalności spółek uczestniczących w tej transakcji, może prowadzić do domniemania, iż transakcje te miały taki cel (ww. wyroki w sprawie Leur-Bloem, pkt 38 i 39 oraz w sprawie Kofoed, pkt 37).
 
Aby sprawdzić, czy analizowana operacja ma taki cel, właściwe organy krajowe nie mogą się ograniczyć do zastosowania z góry przewidzianych ogólnych kryteriów, lecz muszą przeprowadzić całościowe badanie każdej takiej operacji (ww. wyrok w sprawie Leur-Bloem, pkt 41). Tylko bowiem na zasadzie wyjątku i w szczególnych wypadkach państwa członkowskie mogą na podstawie art. 11 ust. 1 lit. a) dyrektywy 90/434, odmówić stosowania wszystkich lub części przepisów dyrektywy lub cofnąć przywileje (ww. wyroki w sprawie Kofoed, pkt 37 i w sprawie A.T., pkt 31). Zatem, art. 11 ust. 1 lit. a) dyrektywy 90/434, jako przepis ustanawiający wyjątek, należy interpretować w sposób ścisły w świetle jego brzmienia, celu i kontekstu, w którym występuje.
 
Czyniąc odesłanie w zakresie ważnych względów gospodarczych do restrukturyzacji i racjonalizacji działalności spółek uczestniczących w przewidzianej transakcji, wobec których brak jest domniemania oszustwa podatkowego lub unikania opodatkowania, przepis ten jest wyraźnie ograniczony do połączeń spółek i innych transakcji w zakresie reorganizacji, i znajduje zastosowanie do podatków generowanych w trakcie tych transakcji. Powyższe ustalenia są potwierdzone przez fakt, że w obecnym stanie prawa Unii, podatki bezpośrednie jako takie nie są objęte zakresem jej kompetencji. Jak wskazała bowiem rzecznik generalny w pkt. 52 swej opinii, dyrektywa 90/434 nie ustanawia pełnej harmonizacji podatków, które mogą być pobierane w związku z połączeniem lub podobnymi transakcjami między spółkami różnych państw członkowskich. Wprowadzając neutralne reguły podatkowe w zakresie konkurencji, dyrektywa ta ogranicza się do skorygowania niektórych utrudnień podatkowych związanych z transgraniczną restrukturyzacją przedsiębiorstw. Wynika z tego, że tylko podatki, wyraźnie wskazane w dyrektywie 90/434 mogą korzystać z wprowadzonych nią przywilejów i są wobec tego objęte zakresem stosowania wyjątku przewidzianego w art. 11 ust. 1 lit. a) tej dyrektywy.
 
W ramach wprowadzonych przywilejów, dyrektywa 90/434, zwracając szczególną uwagę na opodatkowanie zysków kapitałowych, przede wszystkim odnosi się do podatków należnych od spółek oraz od ich wspólników. Brak jest natomiast w tej dyrektywie jakichkolwiek wskazówek pozwalających na stwierdzenie, że zmierza ona do rozszerzenia przewidzianych w niej przywilejów na inne podatki, takie jak podatek rozpatrywany przed sądem krajowym, który jest pobierany w przypadku nabycia nieruchomości położonych w danym państwie członkowskim. Taki przypadek powinien być zawsze traktowany jako wchodzący w zakres kompetencji podatkowych państw członkowskich.
 
W tych okolicznościach, nie można odmówić na podstawie art. 11 ust. 1 lit. a) dyrektywy 90/434, korzystania z przywilejów wprowadzonych tą dyrektywą, celem zrekompensowania braku zapłaty podatku, takiego jak rozpatrywany przed sądem krajowym, którego podstawa i stawka są odmienne od podstaw i stawek mających zastosowanie do łączenia się osób prawnych i innych dotyczących ich transakcji w zakresie reorganizacji.
 
Odmienne podejście nie tylko podważyłoby jednolitą i spójną wykładnię dyrektywy 90/434, lecz wykroczyłoby poza to, co jest niezbędne do ochrony interesów finansowych danego państwa członkowskiego, przewidzianej w czwartym motywie tej dyrektywy. Jak wskazała rzecznik generalny w pkt 66 swej opinii, w przypadku gdy zasadniczym celem łączenia jest unikanie zapłaty podatku od przeniesienia wartości majątkowych, interesy finansowe danego państwa członkowskiego ograniczają się do zapłaty właśnie tego podatku od przeniesienia wartości majątkowych i nie są zatem objęte zakresem stosowania rzeczonej dyrektywy.
 
W świetle powyższych rozważań na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, że wykładni art. 11 ust. 1 lit. a) dyrektywy 90/434 należy dokonywać w ten sposób, iż przewidzianych przez nią przywilejów nie można odmówić podatnikowi, który poprzez konstrukcję prawną wykorzystującą połączenie przedsiębiorstw, zmierza do uniknięcia poboru rozpatrywanego w postępowaniu przed sądem krajowym podatku, to jest podatku od przeniesienia wartości majątkowych, gdyż podatek ten nie jest objęty zakresem stosowania tej dyrektywy.
 
Źródło: Eur-Lex

Obowiązki MF w zakresie prawnego uzasadnienia interpretacji podatkowych

Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 9 marca 2010 r. (sygn. I SA/Gl 1032/09)
 
Zasadniczym elementem interpretacji indywidualnej jest zatem wyrażenie oceny, co do stanowiska wnioskodawcy, zaprezentowanego we wniosku. Wykonanie tego obowiązki zamyka się w zasadzie stwierdzeniem: "stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe", albo "stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe". Jeśli ocena stanowiska wnioskodawcy jest pozytywna, to interpretacja może ograniczyć się do stwierdzenia, że stanowisko wnioskodawcy ocenia się jako prawidłowe. Zasadna jest w świetle w/w przepisu konstatacja, że zakres uzasadnienia zależy od tego, czy ocena prawidłowości odnosi się do pełnego zakresu stanowiska wnioskodawcy, czy też tylko do jego części.
 
pisemna interpretacja przepisów prawa podatkowego, o której mowa w art. 14c § 1 Ord. pod., zawierająca ocenę prawną stanowiska pytającego wraz z uzasadnieniem prawnym, musi być na tyle konkretna, aby podatnik mógł się do niej zastosować. W szczególności wymóg ten dotyczy interpretacji zawierającej negatywną ocenę stanowiska wnioskodawcy (dotyczy to rozpatrywanego przypadku), co expressis verbis wynika z powołanego wyżej art. 14c § 2 Ord. pod. Niezbędne jest zatem, aby z interpretacji wynikała wyraźna odpowiedź na zadane przez podatnika pytanie, jasno zaprezentowane było stanowisko prawidłowe (w ocenie organu interpretacyjnego), poparte jednoznacznym i czytelnym dla adresata uzasadnieniem prawnym tego stanowiska.
 
W ocenie Sądu prawidłowe uzasadnienie prawne interpretacji indywidualnej winno zawierać przytoczenie przepisów prawa, na których organ oparł swoje stanowisko (wraz z podaniem ich treści), wyjaśnienie znaczenia tych przepisów, w kontekście podanego przez stronę stanu faktycznego, ze wskazaniem jego znamion, istotnych dla zakresu stosowania powołanych przepisów. Zakres oceny stanu faktycznego, zawartego we wniosku o wydanie interpretacji, wyznacza też treść zadanego przez wnioskodawcę pytania oraz zajętego przez tegoż wnioskodawcę stanowiska. Z uzasadnienia prawnego interpretacji wynikać winien tok rozumowania organu interpretacyjnego, który doprowadził z jednej strony do zanegowania słuszności stanowiska wnioskodawcy, a z drugiej strony - do przyjęcia odmiennego stanowiska.
 
Rozpatrujący sprawę skład orzekający w pełni podziela pogląd wyrażony w wyroku z dnia 16 kwietnia 2009 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 1332/08), że w sytuacji zajęcia przez organ interpretacyjny negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy uzasadnienie prawne nie może ograniczać się jedynie do zacytowania treści przepisów. Uzasadnienie prawne, o którym mowa w art. 14c § 2 Ord. pod. musi stanowić bowiem rzetelną informację dla wnioskodawcy, dlaczego w jego sprawie określone przepisy znajdują zastosowanie, a także dlaczego wyrażony przez niego pogląd nie zasługuje na uwzględnienie.
 
Skład orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela pogląd zaprezentowany przez tutejszy Sąd w prawomocnym wyroku z dnia 22 grudnia 2009 r. sygn. akt I SA/GL 474/09, a podkreślający, że uzasadnienie prawne stanowi niezbędny element interpretacji przepisów prawa podatkowego, zwłaszcza w sytuacji, gdy organ za nieprawidłowe uznaje stanowisko wnioskodawcy.
 
Dokonując zatem formalnej oceny zaskarżonej interpretacji stwierdzić należy, że nie spełnia ona warunków określonych w art. 14c Ord. pod. Zawiera ona ocenę stanowiska wnioskodawcy (uznano je za nieprawidłowe), co spełnia wymóg formalny z art. 14c § 1, obejmuje stanowisko organu interpretacyjnego (tzn. stanowisko, które organ uznał za prawidłowe – art. 14c § 2 in initio), zawiera pouczenie o możliwości zaskarżenia interpretacji do sądu administracyjnego (art. 14c § 3), ale nie zawiera uzasadnienia prawnego (art. 14c § 2 in fine). Wyżej zasygnalizowane uchybienia, stosownie do art. 146 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – nie pozwalają na utrzymanie wydanej interpretacji indywidualnej w obrocie prawnym.
 
Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06, sąd administracyjny sprawując na podstawie art. 3 § 2 pkt 1 P.p.s.a. kontrolę działalności administracji publicznej, w sprawach skarg na decyzje administracyjne wydane na podstawie art. 14b § 5 Ordynacji podatkowej, jest obowiązany do kontroli takich decyzji również z punktu widzenia poprawności merytorycznej dokonanych w nich interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.